CZY PRACOWNIK MOŻE ZWOLNIĆ SIĘ ZE ŚWIADCZENIA PRACY Dobry Znak nr 14 (49) 06.09.2010

CZY PRACOWNIK MOŻE ZWOLNIĆ SIĘ ZE ŚWIADCZENIA PRACY, POBIERAJAC ZA TO WYNAGRODZENIE W OKRESIE WYPOWIEDZENIA?

Temat drażliwy i traktowany przez sądy, zwłaszcza rejonowe, jako temat niewygodny i „nieobecny”.

W myśl przepisów kodeksu cywilnego obie strony, czyli pracownik i pracodawca w stosunku zobowiązaniowym, jakim jest umowa o pracę, są niejako partnerami rynkowymi, o czym stanowi art. 353 ¹ k.c. Co więcej w myśl art. 18 kodeksu pracy postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, czyli też jednostronnych oświadczeń woli, jakim jest np. wypowiedzenie umowy o pracę, nie mogą być mniej korzystne dla pracownika, co oznacza, iż powinny być interpretowane jak najbardziej korzystnie dla pracownika.

Znanym przypadkiem jest możliwość zwolnienia ze świadczenia pracy przez pracodawcę pracownika w okresie wypowiedzenia, o czym wyraźnie stanowi orzecznictwo Sądu Najwyższego (wyrok SN z dn. 24.09.2003 r. I PK 324/02, OSNP nr 18/2004, poz. 313), co oznacza, iż praktyka wypracowała takie, a nie inne rozwiązanie w tym przypadku, gdyż przepisy kodeksu pracy nie znają takiego właśnie rozwiązania. Skoro zaś pracodawca może dokonywać takich rozwiązań, jako partner stosunku zobowiązaniowego, pracownik również winien mieć taką możliwość z uwagi na fakt, iż jest równorzędnym partnerem stosunku zobowiązaniowego, jakim jest umowa o pracę i może w świetle powyższego rozwiązać umowę o pracę za wypowiedzeniem bez konieczności świadczenia pracy.

W myśl art. 32 § 1 ust. 3 k.p. każda ze stron może rozwiązać za wypowiedzeniem umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony. Z uwagi na fakt, iż przypadku omawianego powyżej nie ma unormowanego w kodeksie pracy, należałoby poprzez art. 300 k.p. odwołać się do przepisów kodeksu cywilnego, a mianowicie do art. 353 ¹ k.c., który stanowi o równorzędności stron stosunku zobowiązaniowego, jakim jest umowa o pracę. Dodając do tego art. 18 k.p. chroniący niejako pracownika w interpretacji aktów prawnych, problem stanowiący tematykę niniejszego artykułu staje się rozwiązywalny.

Wspomnieć także należy, iż ważną okolicznością jest kwestia doręczenia wypowiedzenia umowy o pracę pracodawcy za wypowiedzeniem bez konieczności świadczenia pracy przez pracownika, w okresie wypowiedzenia za wynagrodzeniem. W przypadku doręczenia w myśl teorii zapoznania się (Z. Radwański, System Prawa Prywatnego t.2, s.297) za rozstrzygający przyjmuje się moment zapoznania adresata z doręczonym mu oświadczeniem woli, parafowanym przez odbiorcę swoim podpisem, co czyni w pełni skutecznym doręczenie wypowiedzenia umowy o pracę w myśl art. 61 k.c. i zaaprobowanym przez pracodawcę.

Dodatkowo należy podkreślić ogromną rolę sędziów przy orzekaniu niestandardowych orzeczeń, jakim jest właśnie omawiany przypadek. Zdaniem prof. Ewy Łętowskiej w pracy sędziego najbardziej liczy się przygotowanie dogmatyczne, wyczucie aksjologii, zdrowy rozsądek i odwaga. Bez sędziów dobrze operujących wykładnią żadne dokumenty prawnicze nie będą wypełniać swojej roli normatywnej. Tekst kodeksu powinien być ogólny, a dobry sędzia ma go przysposobić do sprawiedliwego rozstrzygnięcia (Sprawozdanie ze spotkania naukowego w INP PAN z dn. 28.06.2010 r.)

Podsumowanie

Podsumowując niniejszą kwestię, jak z obserwacji wynika, prawo jest na tyle plastyczne, iż można je stosować w bardzo mądry sposób na użytek sytuacji, która nie jest wyraźnie doprecyzowana jednym przepisem w kodeksie. Istnieje jeden warunek. Sędzia rozstrzygający musi być osobą o dużej wiedzy prawniczej, która nie boi się wykorzystywać przepisów prawnych przy orzekaniu w niestandardowych sprawach, jaką jest np. skuteczne wypowiedzenie umowy o pracę za wypowiedzeniem bez konieczności świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia za wynagrodzeniem.

 

Iwona Nasiłowska
doktorantka Instytutu Nauk Prawnych PAN